Mars je nekada bio vlažna planeta sa gustom atmosferom – naučnici možda konačno imaju odgovor gde su nestali voda i atmosfera

Mars je danas suva, mrtva i pusta planeta. Njegova prepoznatljiva rđavo-crvena površina prostire se kilometrima unaokolo, dok je nebo obojeno žutom bojom, zasićeno prašinom koja lebdi u tankoj atmosferi ugljen-dioksida, jedva vezanoj za planetu.

Nekada davno, stvari su bile znatno drugačije. Reke, jezera, pa čak i okeani tečne vode prekrivali su površinu Marsa, obavijenu debelom atmosferom koja je planetu štitila i zagrevala. Međutim, pre oko 3,6 milijardi godina, voda i atmosfera su nestale.

Pitanje šta se dogodilo sa Marsovom nestalom vodom i ugljen-dioksidnom atmosferom dugo je mučilo naučnike. Međutim, dva istraživanja sprovedena prošle godine sugerišu da su voda i atmosfera povučene duboko ispod Marsove površine – i da su možda još uvek tamo.

U avgustu 2024. godine, tim geofizičara objavio je da su pronašli vodu skrivenu duboko ispod površine Marsa, koristeći podatke NASA-ine misije *InSight*. Analiza seizmičkih talasa otkrila je da se voda nalazi na dubini između 11,5 i 20 km, zarobljena u sićušnim pukotinama i porama u steni. Procene ukazuju da bi ta količina vode mogla prekriti površinu Marsa slojem dubokim 1 do 2 kilometra.

Malo kasnije, naučnici sa MIT-a otkrili su da bi veliki deo nestale Marsove atmosfere mogao biti zarobljen u smektitnoj glini, mineralu koji na Zemlji poznato zadržava ugljen-dioksid i metan tokom milijardi godina. Smektitna glina na Marsu, koja je formirana reakcijama vode sa stenom bogatom olivinom, mogla bi sadržati do 80% Marsove nestale atmosfere.

Iako je voda na Marsu duboko zakopana i teško dostupna, ona predstavlja potencijalni izvor za naučna istraživanja i ljudske misije. Metan zarobljen bliže površini u smektitima mogao bi se koristiti kao gorivo za buduće misije, otvarajući vrata novim načinima istraživanja i korišćenja Marsovih resursa.

Možda će u budućnosti deo Marsove atmosfere i vode ponovo biti vraćen na površinu. Kompletan tekst I analizu objavljuje BBC.SkyAtNight.