Aleksandar Božović
Porast temperature učiniće opstanak na Zemlji mnogo težim pre njenog konačnog uništenja. Cilj ove studije bio je da se odredi tačan trenutak kada većina biljaka i životinja više neće moći da preživi. Naučnici su pokušali da utvrde kada će život ostati bez daha.
Prema istraživanju, za otprilike milijardu godina, kako Sunce bude postajalo toplije i zračilo više energije, nivo ugljen-dioksida (CO₂) počeće da opada. CO₂ apsorbuje toplotu, ali se vremenom raspada, a zajedno s njim stradaće i ozonski omotač.
Pošto biljke zavise od ugljen-dioksida za proizvodnju hrane, pad njegovog nivoa ozbiljno bi ugrozio njihovu egzistenciju. U roku od oko 10.000 godina – što je treptaj oka u geološkim razmerama – biljni svet bi potpuno nestao. Bez biljaka, kopnene i morske životinje bi se ugušile zbog prestanka proizvodnje kiseonika. Uz to, porast nivoa metana dodatno bi ubrzao izumiranje organizama koji udišu kiseonik.
Na kraju, jedini oblik života na Zemlji ostale bi mikroskopske bakterije koje ne zahtevaju kiseonik za preživljavanje – slične onima koje su postojale pre nego što su se pojavile biljke i životinje. Tako bi se planeta vratila svom mikrobiološkom početku, zatvarajući puni krug.
Prema istraživačima, atmosferi bogatoj kiseonikom ostalo je oko 1,08 milijardi godina pre nego što se iscrpi. Na primer, kiseonik se u atmosferi počeo nakupljati pre 2,5 milijardi godina tokom Velike oksidacione revolucije. Tek pre oko 400 miliona godina, kada su se razvile kopnene biljke, nivo kiseonika se približio današnjem i verovatno je tokom većeg dela istorije Zemlje ostao relativno nizak. Na osnovu procena, Zemlja će još oko 7,2 milijarde godina imati površinsku vodu i biti pogodna za život, ali samo 20 do 30 odsto tog vremena atmosfera će sadržati visok nivo kiseonika.
Otkriven kiseonik u udaljenoj galaksiji
Ovo pitanje je važno i za potragu za životom u svemiru. Naučnici prilikom pretrage drugih planeta često tragaju za gasovima poput kiseonika i ozona kao znakovima postojanja života. Međutim, ako bi teleskopi posmatrali Zemlju pre dve milijarde godina ili dve milijarde godina u budućnosti, ne bi registrovali ove gasove. Mogli bismo zaključiti da je planeta mrtva i promašiti period kada je imala atmosferu koja se mogla udisati. To sugeriše da čak i naseljiva planeta može imati periode kada izgleda beživotno – ključ je u tome da se otkrije u pravom trenutku.
Nedavno su naučnici otkrili kiseonik u udaljenoj galaksiji. Studiju su sprovela dva istraživačka tima: jedan sa Univerziteta Scuola Normale Superiore u Pizi, Italija, i drugi iz Opservatorije u Lajdenu, Holandija. Prema Evropskoj južnoj opservatoriji, mlade galaksije uglavnom nastaju od lakih elemenata poput vodonika i helijuma. Teži elementi, uključujući kiseonik, stvaraju se tokom evolucije zvezda i raspršuju širom galaksije nakon njihovog uništenja. Ranije su naučnici smatrali da tako mlada galaksija kao što je JADES-GS-z14-0, stara svega 300 miliona godina, ne može sadržati kiseonik, ali ovo otkriće menja dosadašnje pretpostavke, piše Padirayudas.
