Pametni satovi bi uskoro mogli detektovati znake depresije i anksioznosti

Ubrzani tempo savremenog života, uključujući rad u smenama i neredovne rasporede, sve više narušava prirodne cirkadijalne ritmove, a ova disrupcija je povezana sa rastućom prevalencijom mentalnih oboljenja širom sveta.

Prema podacima, poremećaji raspoloženja i anksioznosti sada pogađaju gotovo 20% svetske populacije, značajno doprinoseći smrtnosti, invaliditetu i bolestima. Razumevanje veze između cirkadijalnih ritmova i mentalnog zdravlja od suštinskog je značaja za predviđanje i prevenciju ovih problema kroz promene u ponašanju, okruženju i fiziologiji.

Kako poremećaji cirkadijalnih ritmova utiču na mentalno zdravlje

Cirkadijalni ritmovi su unutrašnji procesi koje regulišu centralni i periferni “satovi” u organizmu. Do poremećaja dolazi kada se ovi unutrašnji satovi ne usklađuju međusobno ili sa spoljašnjim ritmovima, poput ciklusa spavanja i budnosti. Istraživanja su pokazala da kraći vremenski razmaci između faza spavanja i cirkadijalnih biomarkera koreliraju sa povećanim simptomima depresije.

Na primer, osobe sa velikim depresivnim poremećajem, kao i zdravi pojedinci sa ovakvim neskladom, prijavljuju izraženije simptome depresije. Ova saznanja podstakla su rastući interes za cirkadijalne ritmove kao potencijalne mete u prevenciji i tretmanu psihijatrijskih poremećaja.

Nosiva tehnologija kao rešenje za praćenje mentalnog zdravlja

Iako laboratorijske studije pružaju snažne dokaze o uticaju cirkadijalne disrupcije na mentalno zdravlje, podaci iz realnog sveta su i dalje ograničeni. Uvođenje nosivih uređaja omogućava kontinuirano praćenje cirkadijalnih ritmova i spavanja tokom dužih vremenskih perioda.

Nosivi uređaji prikupljaju fiziološke i bihejvioralne podatke koji se mogu analizirati pomoću naprednih algoritama. Inovacije poput nelinearnih Kalmanovih filtera omogućavaju preciznu procenu cirkadijalnih biomarkera iz “bučnih” podataka dobijenih iz nosivih senzora, pružajući uvid u poremećaje ritma u realnom vremenu.

Studije i kliničke primene

Mobilne tehnologije dodatno su unapredile proučavanje cirkadijalnih ritmova i mentalnog zdravlja na velikim populacijama. Intern Health Study, sprovedena među medicinskim stažistima, pokazala je da smanjeno ukupno vreme sna, kasnije odlazak na spavanje i veće dnevne varijacije u obrascima sna povećavaju rizik od depresije.

Nedavna studija je iz podataka nosivih uređaja izvukla tri ključna markera poremećaja cirkadijalnog ritma:

• Nesklad između centralnog oscilatora i sredine sna.
• Nesklad između perifernog oscilatora i sredine sna.
• Interni nesklad između centralnih i perifernih oscilatora.

Rezultati su pokazali da nesklad između centralnog oscilatora i sredine sna ima najveći negativan uticaj na raspoloženje narednog dana, dok je interni nesklad najviše podložan uticaju raspoloženja.

Nova era u digitalnoj medicini

Istraživači sa KAIST-a i Univerziteta u Mičigenu razvili su digitalni biomarker za predikciju depresivnih simptoma koristeći podatke iz nosivih uređaja. Ovaj pristup pruža manje invazivnu i ekonomsku alternativu tradicionalnim metodama, poput polisomnografije i hormonskih analiza.

Digitalni blizanac cirkadijalnog sata, kreiran na osnovu matematičkog modeliranja i podataka iz nosivih uređaja, može precizno proceniti fazu i nivo poremećaja ritma. U velikoj studiji sa oko 800 radnika u smenama, biomarkeri cirkadijalne disrupcije tačno su predvideli promene raspoloženja i simptome depresije, uključujući probleme sa snom, promene apetita i suicidalne misli.

Ova otkrića imaju široke implikacije na budućnost mentalnog zdravlja. Nosive tehnologije omogućavaju kontinuirano, neinvazivno praćenje i pružaju skalabilno rešenje za populacije sa otežanim pristupom tradicionalnoj zdravstvenoj nezi.

Profesor Dae Wook Kim iz KAIST-a istakao je značaj ovog istraživanja: “Ova studija predstavlja novu paradigmu u mentalnoj zdravstvenoj nezi, omogućavajući kontinuirano praćenje i osnaživanje pojedinaca da preduzmu aktivne korake u upravljanju svojim mentalnim zdravljem.”

Nalazi su objavljeni u prestižnom naučnom časopisu npj Digital Medicine, označavajući značajan iskorak u razumevanju složene veze između cirkadijalnih ritmova i mentalnog zdravlja, piše Brighter.